Het belang van bodemleven voor duurzame landbouw

Stel je eens voor hoe je leven eruit zou zien zonder vitale bodem. Je woning die verzakt, geen wegen meer waarover je veilig kunt reizen, loopt tot aan je nek in het regenwater, vrijwel geen diversiteit in flora en fauna en een tekort aan gezond voedsel. We staan er vaak niet bij stil, maar een gezonde bodem is van levensbelang voor extreem veel facetten die bijdragen aan ons bestaan.

Wat houdt bodemleven in?

Het begint met een plant die zonlicht, regenwater, CO2 en een gezonde bodem nodig heeft om te groeien. Een dier of ander organisme consumeert de plant. Daarbij benut hij een deel van het plantaardige materiaal om zelf te groeien. Wat hij niet gebruikt, poept en plast hij uit. Dit keert weer terug in de bodem. Dit is in het kort de kringloop van het leven, waarvan het bodemleven onder deel is. Het klinkt eenvoudig en dat is het ook. Je zou het in principe kunnen opdelen in twee afdelingen: nieuwbouw en recycling.

Nieuwbouw

De energiebron van het leven is de zon. Zonlicht komt samen met CO2 en regenwater in het blad van een plant. Dit gebeurt via de grond en wortels. In het blad vindt vervolgens een chemisch proces van fotosynthese plaats, waarbij koolwaterstoffen worden gevormd. In deze verbinding tussen koolstof en waterstof wordt energie opgeslagen. Dat maakt ze tot waardevolle energiedragers en bouwstenen. Alle levende dingen bestaan uit koolwaterstoffen (suikers) die ze gebruiken voor energie.

De plant geeft suikers aan de bodem om het bodemleven te voeden. Dit doet de plant met een reden. De plant geeft signalen af om het bodemleven te stimuleren. Het bodemleven is namelijk nodig voor de plant om zijn eigen structuur te maken. Deze structuur bestaat uit eiwitten, celwanden, DNA, vetten en zetmeel. Iedere plantsoort heeft behoefte aan zijn eigen bodemleven. Diverse mengsels van planten zorgen dus voor een divers bodemleven met een divers aanbod aan mineralen en sporen. Het maakt het bodemleven oneindig complex. Zo bevat een handjevol gezonde grond meer leven dan dat er mensen op aarde zijn. Met dit bodemleven bouwt de plant zichzelf op. Het is de nieuwbouwafdeling van de natuur.

Recycling

Dieren en andere organismen eten planten. Zij gebruiken de materialen en energie waaruit de plant bestaat weer voor hun eigen groei. Het dier poept, plast en sterft uiteindelijk. Al dit materiaal, inclusief het stoffelijk overschot, keert weer terug in de bodem. Daar wordt dit materiaal door het bodemleven verder afgebroken tot stikstof, mineralen en sporenelementen. Daarna wordt beschikbaar gesteld aan bodemorganismen en nieuwe planten. In iedere staf wordt zo een gedeelte van de energie gebruikt. Het organische materiaal dat overblijft, is daardoor rijk aan mineralen. Het bodemleven is in het natuurlijke systeem zo de verbindende schakel tussen plant, mineralen en sporenelementen. Het is de recycling afdeling van de natuur. Een deel van het bodemleven leeft van de afbraak en het verwerken van organisch materiaal. Een ander deel haalt de energie uit de wortels. Het hergebruikt het afgebroken materiaal om dit aan de plant te leveren.

Interesse om te starten met je eigen duurzame tuin? Kijk hier voor enkele tips voor duurzaam tuinieren!

Een duurzame bodem is onmisbaar

Voor duurzame landbouw is een gezonde bodem dus onmisbaar. Dit is van belang voor zowel boeren als anderen. Een gezonde, duurzaam beheerde bodem:

• Draagt bij aan betere landbouwopbrengsten;
• Zorgt dat water goed de grond in kan zakken en houdt het water ook langer vast;
• Vermindert koolstofdioxide (CO2) in de lucht door koolstof vast te leggen in de bodem;
• Biedt leefruimte voor bodemleven, zoals regenwormen, schimmels en bacteriën;
• Zorgt voor recycling van voedingsstoffen in de bodem, zoals stikstof.

Akkerbouwers en melkveehouders merken dat het klimaat verandert. Zo is er in het voorjaar en de zomer vaker droogte en in de winter vaker natheid. Daarnaast neemt de verzilting toe door de stijging van de zeespiegel. Dat heeft allemaal gevolgen voor de bodem, daarom kan een aanvullend ecologisch onderzoek van de bodem voor jou goed van toepassing zijn.

Bekijk ook: Hoe leef je duurzaam?